حقوق مدرن در ایران محصول منازعه‌ای تاریخی‌ست؛ میان سنت‌های ریشه‌دار قضا، خواست عدالت‌خواهی مردمان، و منطق دولت مدرن.

این دوره، روایتی تحلیلی از این کشاکش تاریخی‌ست: از دستگاه قضا در دوران قاجار تا دادگستری مدرن رضاشاهی، از عدالتخانهٔ مشروطه تا دادگاه‌های انقلاب. با عبور از بزنگاه‌هایی چون انقلاب مشروطه، اصلاحات مصدق و دگرگونی‌های پس از ۱۳۵۷، مخاطب به درکی ژرف‌تر از سیر شکل‌گیری مفاهیم «عدالت»، «قانون»، و «نظام قضایی» در ایران دست خواهد یافت.

برای آن‌که گذشتهٔ حقوقی ایران را بفهمیم، باید به لحظه‌هایی بازگردیم که عدالت، نه‌فقط در دادگاه، که در خیابان، مجلس، و میدان سیاست ساخته می‌شد.

در این دورهٔ فشرده که در پنج جلسه برگزار می‌شود، تحولات حقوقی-قضایی ایران از دورهٔ قاجار تا دوران معاصر بررسی می‌گردد. در ابتدا با مفاهیم بنیادین «قضا» و «حقوق» در سنت ایرانی-اسلامی و ساختار قضایی دوران قاجار آشنا می‌شویم. سپس به انقلاب مشروطه و نخستین تلاش‌ها برای قانون‌گذاری و تأسیس عدلیهٔ عرفی پرداخته می‌شود.

در ادامه، با تمرکز بر دورهٔ رضاشاه، شکل‌گیری دادگستری مدرن، تدوین قوانین، و تشکیلات نوین قضایی مورد تحلیل قرار می‌گیرد. اصلاحات حقوقی دوران پهلوی دوم و نقش دولت ملی مصدق در پیوند سیاست و حقوق، موضوع جلسهٔ چهارم است. نهایتاً، در جلسهٔ پایانی، ساختار قضایی جمهوری اسلامی، نسبت فقه و حقوق، و نهادهای تازه‌تأسیسی چون دادگاه انقلاب و دیوان عدالت اداری بررسی می‌شود.

این دوره فرصتی است برای علاقه‌مندان به تاریخ، حقوق، و سیاست ایران تا درکی تحلیلی و ژرف‌تر از سیر تحول نظام قضایی و مفاهیم کلیدی آن به دست آورند.

(اطلاعات بیشتر و جزییات جلسات در انتهای همین برگه)

------------

درباره مدرس:

امین تویسرکانی قاضی، پژوهشگر و مدرس حقوق کیفری و تاریخ حقوق است. او دانش‌آموختهٔ دکتری جرم‌شناسی و حقوق کیفری از دانشگاه تربیت مدرس و دارای سابقهٔ قضایی در حوزه‌های مختلف از جمله جرایم سایبری و دادسرای کارکنان دولت است. علاقه‌مندی او به تاریخ معاصر حقوق ایران، از دوران دکتری آغاز شده و تاکنون در قالب پژوهش، ترجمه و تدریس ادامه یافته است. ترجمهٔ کتاب «صد روز در تاریخ حقوق» و نگارش آثار تحلیلی با رویکرد اجتماعی و حقوقی، بخشی از این مسیر پژوهشی است. تویسرکانی در کنار تجربهٔ میدانی، به‌دلیل آشنایی با زبان‌های فرانسه و عربی، امکان کار با منابع کلاسیک و اسناد بین‌المللی را نیز دارد. بیان دقیق، روایت‌گری حقوقی و آشنایی نزدیک با دستگاه قضایی، او را به گزینه‌ای کم‌نظیر برای تدریس تاریخ حقوق معاصر ایران تبدیل کرده است.